کلیسای سنت ساوا بلگراد

از هر مسیری که به بلگراد، پایتخت کشور صربستان نزدیک شوید، نمی‌توانید شاهکاری به نام کلیسای ارتدوکسی سنت ساوا را از دست بدهید! این کلیسای عظیم از آثار تاریخی مهم و همچنین دومین کلیسای بزرگ ارتدوکسی جهان به شمار می‌رود.

کلیسای ارتدوکسی سنت «ساوا» (Sava) در بلگراد، یکی از جاذبه‌های دیدنی مهم این شهر است. این بنا دومین کلیسای بزرگ ارتدوکس جهان نیز به شمار می‌رود. ساوای مقدس مؤسس کلیسای ارتدوکسی صربستان در قرون وسطی، اولین اسقف اعظم، بنیان گذار اولین قانون کشور، مؤسس صومعه «هیلاندار» (Hilandar) در کوه «آتوس» (Athos) و یک دیپلمات بود. وزیر اعظم عثمانی در سال ۱۵۹۵ بعد از حمله به بلگراد دستور داد تا بقایای پیکر سنت ساوا را آتش بزنند تا روحیه مردم این کشور را در هم شکند. کلیسای سنت ساوا در زمین‌های «وراسار» (Vračar) همان جایی که این حادثه اندوه‌ بار صورت گرفت ساخته شد. ساختمان این کلیسا یکی از بزرگ‌ترین سازه‌های بلگراد به حساب آمده و با احتساب آنکه عظمتی دو برابر کلیسای سنت باسیل در شهر مسکو دارد، یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های مسیحی ارتدوکسی در کل جهان است. با توجه به موقعیت این بنا در زمین‌های مسطح وراسار، این کلیسا منظره شهری بلگراد را زیر پای خود دارد.

با اینکه نام رسمی آن کلیسای جامع است اما یک کلیسای جامع محسوب نمی‌شود زیرا محل کار اسقف اعظم شهر بلگراد کلیسای جامع سنت مایکل است نه سنت ساوا .

ساخت کلیسای سنت ساوا در سال ۱۹۳۵ آغاز شد و آن را بر اساس طراحی‌های معماران معروف صربستانی «بوگدان نستروویچ» (Bogdan Nestorović) و «الکساندر دروکو» (Aleksandar Deroko) ساختند. روند ساخت به خاطر جنگ جهانی دوم و بمباران بلگراد و بعدتر به خاطر حکومت کمونیستی متوقف شد و تا سال ۱۹۸۵ نیز ادامه پیدا نکرد. فضای داخل کلیسا را از سنگ‌های پرداخت شده بومی ساختند، اما سر در ورودی از مرمر سفید شگفت انگیز و گرانیت ساخته شد. گنبدهای باشکوهی که صلیب‌های طلایی دارند بسیار خیره کننده هستند. محله‌ای که کلیسا در آن قرار دارد، با مجموعه وسیعی از پیاده‌روها، حوضچه‌ها و باغ‌ها محصور شده است. عرض کلیسا از شرق تا غرب ۹۱ متر و از شمال تا جنوب ۸۱ متر بوده، ارتفاع گنبد نیز ۷۰ متر و صلیب روی آن ۱۲ متر هستند. کلیسا به طور کل ۱۸ صلیب طلا در ابعاد گوناگون و ۴۹ ناقوس دارد. با توجه به بلندی بنا و محل قرار گیری آن از سطح دریا، کلیسا از تمام نقاط شهر قابل تماشا خواهد بود.

مساحت کلیسای سنت ساوا حدود ۳۵۰۰ متر مربع در طبقه همکف و ۱۵۰۰ متر مربع در طبقه اول است. راهروی اصلی کلیسا در هر زمانی می‌تواند ۱۰,۰۰۰ نفر را پذیرا باشد. سه بخش مخصوص همسرایان نیز می‌توانند ۸۰۰ نفر را جای دهند. در زیر زمین با مساحت ۱۸۰۰ متر مربع، سرداب، خزانه سنت ساوا و مقبره سنت «لازار» (Lazar) قرار دارند.

سقف گنبدی مرکزی کلیسای ارتدوکسی سنت ساوا، موزائیک کاری برجسته‌ای از پرتره مسیح دارد. برای آن که حسی از ابعاد این اثر هنری داشته باشید خوب است بدانید که تنها چشم‌های مسیح ۳ متر عرض دارند. موزائیک کاری عروج مسیح نیز توسط یکی از برجسته‌ترین تمثال سازان روسی به نام «نیکولای موخین» (Nikolai Mukhin) ساخته شد. این موزائیک کاری به قطر ۳۰ متر و مساحت ۱۲۳۰ متر مربع، توسط یک تیم روسی-صربی نصب گردید.

امروزه کلیسای سنت ساوا جای خاصی در قلب مردم بلگراد دارد و پناهی ایمن برای حمایت از تمام کسانی به شمار می‌رود که به آن نیاز دارند. ساکنین پایتخت، شادی‌ها و غم‌های خود را در میان دیوارهای این کلیسا با هم شریک شده و جشن گرفتن اعیاد مذهبی رو به روی آن تبدیل به یک سنت کهن شده است. یکی از این روزهای مهم، روز کریسمس بوده که هزاران مسیحی در این فضای بزرگ به دور هم گرد آمده و مشغول تماشای آتش بازی می‌شوند. یکی دیگر از روزهای برجسته نیز سال نوی ارتدکسی بوده که صربی‌ها در آن روز آغاز سال جدید را با موسیقی و رقص شادی جشن می‌گیرند.

هر چند قسمت اعظم پروژه نوسازی در سال ۲۰۰۴ به پایان رسید اما ساختمان کلیسا هنوز هم تحت بازسازی‌هایی قرار دارد. لازم به ذکر است که تمام این پروژه با نذورات شخصی جلو رفته و به همین علت بسیار کند حرکت می‌کند. با این حال امکان بازدید از مجموعه برای گردشگران وجود دارد و زیبایی خاص آن چیزی نیست که بتوان به سادگی از کنارش گذشت.